Słuch fonemowy i inne jego rodzaje, które rozróżniamy

Rodzaje ludzkiego słuchu

Szum ulicy, powiew wiatru, ulubiona piosenka w słuchawkach – odbiór melodii, które każdego dnia rozbrzmiewają w otoczeniu, nie byłby możliwy, gdyby nie jeden ze zmysłów – słuch. To dzięki niemu ludzie mogą przyswajać fale dźwiękowe. Wszyscy słyszą za pomocą tego samego narządu słuchu – uszu. Nie wszyscy jednak słyszą to samo. Podobnie, jak różni są ludzie, tak i ich światy, na które wpływ ma akustyka słuchu oraz rodzaj słuchu, którym operują. Jakie formy i rodzaje rozróżniamy? Od czegoone zależą i co je kształtuje? Odpowiedź na te pytania i jeszcze więcej znajdziesz w poniższym artykule!
Nawigacja:

Jakie inne rodzaje, poza słuchem fonemowym, rozróżniamy z medycznego punktu widzenia?

  • Wyróżniamy słuch fonemowy, który nie jest wrodzony, a nabyty – wyodrębnia się głównie w okresie dzieciństwa pod wpływem bodźców słuchowych. Słuch fonemowy kształtuje się w trzecim kwartale i rozwija w pierwszych latach życia dziecka. Jego posiadacze wyróżniają w rozbudowanej wypowiedzi wyrazy, rozkładając je na czynniki pierwsze – od sylaby po głoskę z uwzględnieniem dźwięczności lub jej braku. Osoby, które posiadają słuch fonemowy – potrafią analizować i różnicować dźwięki mowy, dostrzegając różnice oraz podobieństwa w głoskach budujących zdania.
  • Inne, niż słuch fonemowy funkcje spełnia słuch fonetyczny. Ten rodzaj słuchu – odpowiada za dostrzeganie różnic między głoskami należącymi do tej samej rodziny – klasy lub fonemu głoski. Osoby, które posiadają słuch fonetyczny, dostrzegają cechy prozodyczne mowy, czyli jej brzmieniowe właściwości.
  • Nie wszyscy posiadają słuch fonemowy, słuch fonetyczny, ale także – słuch muzyczny. O ile pierwsze dwa skupiają się na wypowiadanych głoskach, ostatni – wysokości i barwie dźwięku. Mówi się, że śpiewać każdy może, ale nie każdy ma słuch muzyczny – jest on z pewnością niezbędny do pracy z dźwiękiem i instrumentami.

Narząd słuchu a jego funkcje i budowa

Podobno, czasami słyszymy to, co chcielibyśmy usłyszeć lub po prostu słyszymy inaczej, niż inni. Wpływ na odbiór fali dźwiękowych ma akustyka słuchu, nawiązująca do psychologicznej i fizjologicznej natury człowieka. Odnosi się do odbioru fali dźwiękowych, opisując relacje pomiędzy fizycznymi parametrami dźwięków, które są wysyłane i następnie przekazywane do ucha, a wywoływanymi doznaniami. Akustyka słuchu odnosi się także do pracy układu słuchowego. Główny narząd słuchu to ucho, które poza odbiorem fal akustycznych, określa położenie ciała w przestrzeni.
To zarówno narząd słuchu, jak i równowagi, który składa się z: ucha zewnętrznego, ucha środkowego i ucha wewnętrznego. Każda część ucha odgrywa inną rolę. Kolejno:

  • ucho zewnętrzne – przede wszystkim odbiera fale dźwiękowe,
  • ucho środkowe – chroni błonę bębenkową przed pęknięciem na skutek zwiększonego ciśnienia powietrza
  • ucho wewnętrzne – informuje o położeniu ciała w przestrzeni.

Narząd słuchu, którym posługujemy się na co dzień, ma bardzo skomplikowaną budowę. Dźwięki mogą być odbierane w różnoraki sposób, co wynika z występowania kilku rodzajów słuchów, które zostały przedstawione powyżej.

Słuch to coś więcej niż tylko przyjemne dźwięki!

Narząd słuchu umożliwia komunikację, budującą i podtrzymującą relacje międzyludzkie. To jednak, jak odbierane są przez człowieka dźwięki, wynika z akustyki słuchu, która jest indywidualna dla każdego przypadku. Ludzie posługują się różnymi rodzajami słuchu, słysząc czasami mniej lub więcej, niż pozostałe jednostki. A Ty jaki słuch posiadasz – słuch fonemowy, słuch fonetyczny, a może słuch muzyczny?

Źródła:
  1. Gruba, Joanna. Ocena słuchu fonemowego u dzieci w wieku przedszkolnym. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2012.
  2. Rocławski, Bronisław, and Katarzyna Rocławska-Dąbecka. Słuch fonemowy i fonetyczny: teoria i praktyka. Glottispol, 2010.

Dodaj komentarz